ADEM BARAN – Batman
Sason halkının geçim kaynağı olan tütünün ekimi yasaklanınca ilçe halkı geçinmek için yeni yollar aramaya başladı. Sason’da bu nedenle çilek yetiştiriciliği başladı.
Batman Sason’da halk, uzun yıllar geçimini tütün yetiştirerek sağladı. Ancak tütün ekimine sınırlama getirilince, Sason’lu çiftçiler 2007’den itibaren çilek yetiştirmeye başladılar. Başlarda beş çiftçi, toplam beş dönüm alanda çilek yetiştirdi. Şu anda beş yüze yakın aile bin 200 dönümlük alanda ekim yapıyor. Nisan ve Ekim ayları arasında yapılan çilek hasadında, yıllık ortalama 4 bin 200 ton rekolte elde ediliyor. İklim koşullarının uygunluğu dolayısıyla kendine has aroması ve özellikleriyle ön plana çıkan Sason çileği, tarladan kilosu 30 ile 40 TL arasında değişen fiyatlarla satılıyor.
Coğrafi işaret aldı
Batman Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna geçen sene yapılan başvuruyla coğrafi işaret alan Sason çileği, yurtdışına da satılıyor. Çilek ihracatının artırılması için çalışmalar sürüyor. Rusya ve Ukranya’ya ihraç edilen çileklerin satışında bu yıl, yaşanan savaştan kaynaklı azalma yaşanıyor. Yurtiçinde de satılan çilek, Diyarbakır, Mardin, Urfa, Adıyaman, İstanbul, İzmir, Ankara ve Bursa gibi kentlerde hem tezgahta hem de reçel olarak marketlerde kendine yer buluyor.
Çileklerin bakımı
Çilek üreticisi Hamdullah Kara, tütünün yasaklanmasının ardından geçim sıkıntısı yaşadıklarını belirterek, çileğin zor durumda olan ilçe halkının imdadına yetiştiğini söyledi. İlkbaharda başladıkları çilek üretimini sonbaharın sonlarına kadar sürdürdüklerini vurgulayan Kara, “Çilek yoğun bir bakıma ihtiyaç duyuyor. Çapa, sulama, fidan ekimi, onarım ve bakımı ile uğraşıyoruz. Yoğun bir bakımın ardından ilkbaharda tutan çileğin toplanma kısmına geçiyoruz. Çok eken kişiler, işçilere bu işi yaptırıyor. Az ekenler ise kendisi topluyor” diye anlattı.
Bakım yıl boyunca sürüyor
Bir diğer üretici Evin Kaplan da çilek bakımının yıl boyunca sürdüğünü belirterek, Nisan ve Ekim arasında çileği toplamaya başladıklarını söyledi. Sabah ve öğlen saatlerinde çileği topladıklarını dile getiren Kaplan, sıcak havada toplanan çilek ile ılık havada toplanan çileğin tadının başka olduğunu ifade etti. Topladıkları çileğin bir kısmını sattıklarını anlatan Kaplan, “Kalanın bir kısmını kurutmaya bırakıyoruz. Reçel ve hoşaf yapıyoruz. Reçeli kış için hazırlıyoruz. Çilek işi yoğun bir emek isteyen iş. Neredeyse bir yılımızı alıyor” ifadelerini kullandı.
“Herkes kendi yağında kavruluyor”
Daha önce tütün yetiştiriciliği yapan, ancak tütün için alınan yasak kararından kaynaklı İstanbul’a göç eden Selahattin Ay da 5 yıldır kendi bahçesinde bu işi yapıyor. Kooperatifleşme eksikliği yaşadıklarını dile getiren Ay, “Herkes kendi bahçesinde ekip daha sonra satıyor. Kimisi bahçesinin yanından geçen yola dizerek satıyor. Kimisi başka illere ya da dışarıya satıyor. Bir kooperatifleşme durumu olsa, yani birlik olsa daha düzenli bir satış durumu olur. Ancak şimdilik herkes kendi yağında kavruluyor” dedi.
Bir diğer üretici olan Mahmut Aslan ise arz fazlasına değinerek, “Burası dağınık bir bölge, herkesin bahçesi azdır. Herkes kendi bahçesinde belli bir oranda üretiyor. Üretitiğini de satıyor. Bundan kaynaklı bir arz fazlası pek olmuyor. Herkesin kısmeti kendine kalıyor. Satış durumu da bu şekilde gelişiyor. Tabii bu konuda tecrübeli olanlar satış konusunda daha iyi” dedi.
