ŞİRİN BAYIK – Şırnak
Şırnak merkeze 10 kilometre uzaklıkta bulunan kömür toplama ve eleme sahaları, yakınında bulunan köylerde yaşayanlar için önemli sağlık tehdidi oluşturuyor. Çok sayıda kömür madeninin bulunduğu Şırnak’ta yaşayan insanlar için kömür önemli bir geçim kaynağı. Bölgede taş kömürü çıkarılıyor. Madencilik yüzlerce işçinin ve ailelerinin ekmek kapısı. Ancak kömür ticaretinin son işlemi olan eleme ve toplama tesislerinde kömür tozlarının havaya karışması havayı önemli ölçüde kirletiyor.
Kömür tozundan etkilenen birçok yerleşim yeri var
Kentin çevre yolu boyunca farklı şirketlere ait kömür eleme sahaları, yan yana dizilmiş durumda. Uzaktan bakıldığında duman bulutu şeklinde görülen kömür tozundan havası bulanıklaşmış sahaların bulunduğu bölgede, Maden Afet Konutları, Avgamasya mevkii ve bir özel lise bulunuyor. Bu yerleşim yerlerinde bulunan insanlar evlerinin kirlenmesinden şikâyet ederken, yol üzerinde bulunan özel lise öğrencileri de okulun kömür tozunun içinde olmasından yakınıyor.
“Kömürün içinde okuyoruz“
Yaklaşık 400 öğrencisi bulunan özel lisenin çevresinden sürekli kömür yüklü kamyonlar geçiyor. Çevrede bulunan kömür işleme ve toplama tesislerinden çıkan kömür tozu bir yana, sürekli geçen kamyonlar da bu tozun çevreye yayılmasına neden oluyor. Her yerin simsiyah olduğu özel lise öğrencileri, “Kömürün içinde okuyoruz” diyorlar. Kömür tozunun içinde eğitim görmekte zorlandıklarını söyleyen öğrenciler, her sabah bu kömür tozunun içinden geçtiklerini, kıyafetlerinin simsiyah olduğunu belirtiyorlar. Üç senedir bu lisede okuduğunu belirten Şükran Işık, “Kömür kokusundan rahatsız oluyoruz. Bir okulun bu kömür tozunda olmaması gerekiyor. Basketbol oynarken yüzümüz kömür oluyor. Masalarımız kömür oluyor. Bu derslerimizi de etkiliyor. Özellikle ayakkabılarımız çok kirleniyor. Annem her gün kızıyor, ‘Kömüre mi gittin?’ diye” şeklinde konuşuyor. Diğer öğrenciler de Işık’ın anlattıklarını doğruluyor.
“Kömür tozu sağlığımızı tehdit ediyor”
Yaz aylarında ve rüzgârlı havalarda kömür tozlarının havaya karışma oranı da yükseliyor. Bu bölgede yaşayan insanlar, sadece kış aylarında rahat olduklarını belirtiyor. 4000’den fazla insanın yaşadığı Maden Afet Konutları’nda yaşayanlar da durumdan şikayetçi. Kömür tozunun sağlıklarını tehdit ettiğini belirten Dilan Uce, “Oğlum bronşit hastası oldu, astımı çıktı burada. Buradaki tüm çocuklar aynı şekilde hasta. Bir aydır oğlumu üç dört defa götürdüm aynı şikâyetten dolayı. Burada bizim ağaçlarımız meyve bile vermiyor artık kömür tozundan dolayı” diyerek defalarca bu durum için yetkililere müracaat ettiklerini söylüyor ve ekliyor: “Hepimiz defalarca şikâyet ettik, sesimiz duyulmuyor. Çocuklar dışarı çıkamıyor, okula gidiş gelişlerinde bile sıkıntı yaşıyor. O kadar sıkıntı yaşıyoruz ki bu kömür tozundan… Sürekli evimizi temizlemek zorunda kalıyoruz. Bu durumdan şikâyetçiyiz.”
İki yüz metre öteye taşınma var ama tahliye yok
Diğer yerleşim yerlerinden biri olan Avgamasiya bölgesinde de durum aynı. Kömür tozuna maruz kalan vatandaşlar, bu durumdan dolayı şikâyetçi olduklarını, kömür tesislerinin uzaklaştırılmasını istediklerini belirttiyorlar. Avgamasiya bölgesinde muhtarlık yapan Mustafa Güngen’den bilgi almak istediğimizde, konuyu valiye ilettiklerini ve kendilerine sorunun iki ay içinde çözüleceğinin söylendiğini belirtiyor. Kömür eleme tesisinde bulunan yetkililer ise kısa mesafe içinde yer değiştirileceğini, ancak bölgenin tamamen tahliye edilmeyeceğini ifade ediyorlar.
