ŞENOL BALI – Van
Son dönemde gündemdeki uyuşturucu kullanım oranları ile ilgili olarak kaçakçılık rotasında olan Van’da da tartışmalar arttı. Kentte uyuşturucu madde bağımlılığı her geçen gün artıyor. Van ve çevre kentlerde uyuşturucu madde satışının okul önlerine kadar taşındığı, kullanım yaşının da 12’nin altına düştüğü belirtiliyor.
İran ile 294 kilometre sınırı olan Van’da hem uyuşturucu madde sevkiyatı yapan kaçakçılara hem de kent merkezinde, okul önlerinde “torbacı” olarak isimlendirilen uyuşturucu maddenin temin ve satışını gerçekleştiren kişi ve gruplara yönelik operasyonlar yapılsa da, bu önlemlerin ne kadar yeterli olduğu tartışma konusu.
İl Emniyet Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığı yıl boyunca kentte yaptığı operasyonlarda tonlarca uyuşturucu madde ele geçirdiği bilgisini paylaştı. Van Emniyet Müdürlüğü’nün resmi verilerine göre, kentte yaklaşık 15 bin dolayında madde bağımlısı bulunuyor ve bu sayı her geçen gün artıyor.
Van’da madde bağımlılığına karşı faaliyet yürüten Hayatın Renkleri Solmasın Derneği’nin verilerine göre daha önce 12-13 olan uyuşturucu kullanım yaşı düşmeye devam ediyor. Üstelik kullananlar arasında 70 yaşının üzerinde olan insanlar da var. Yine derneğe göre birçok insan uyuşturucu ticaretinden para kazanıyor.
Turgut: Van artık sadece uyuşturucu maddenin geçiş güzergâhı değil, bir pazar durumunda
Kentte madde bağımlılığına karşı mücadele veren Hayatlar Solmasın Derneği başkanı Sosyolog Osman Turgut, Van’ın sınır kenti olmasını hatırlattı ve daha önce uyuşturucu geçişinin yapıldığı kentin son dönemlerde pazar durumuna geldiğini söyledi. Turgut, kentte artan kullanımı şu nedenlere bağladı: “Van’ın coğrafi konumu, aile profili, sosyolojik yapısı, genç nüfusunun fazla olması ve bunların çoğunun işsiz olması, artan yoksulluk…” Kentin ekonomik olarak kalkınma hızının Türkiye ortalamasının altında olduğunu hatırlatan Turgut, kentte okullaşma oranının da düşük olduğunu ve bunun da madde kullanımında etkili oluğunu savundu.
Van’a son yıllarda İranlı turistlerin yoğun bir ilgisi söz konusu. Özellikle yaz aylarında günlük 2 bin civarında turistin giriş yaptığı belirtiyor. Turgut, bu durumun uyuşturucu maddeye erişim konusunda etkili olduğunu ifade etti. Turgut’un dikkat çektiği bir başka nokta ise yine bu turist akını ile beraber sayıları her geçen gün artan kafe ve eğlence mekânları.
Eğitim-Sen Şube Başkanı Atabay: “Bölgedeki uyuşturucu kullanımı sistematik”
Van Eğitim-Sen Şube başkanı Murat Atabay, bölge kentlerindeki uyuşturucu kullanımının artmasının sistematik bir sorun olduğunu savundu ve kentteki sokak ve okul önlerinin birer dağıtım veya temin noktasına dönüşmüş olduğunu öne sürdü. Atabay, aynı zamanda siyasi tercihlerin uyuşturucu ticaretinde rol oynadığı görüşünde:
“Bu bölgedeki uyuşturucu kullanımı sistematik. Uyuşturucu ve fuhuş had safhada. Gençlerin başka şey düşünmesini veya politik olana ilgi duymasını istemiyorlar. Kürt gençlerin olduğu kentlerde bu durum daha çok bariz. Okullar ve sokaklarda aleni bir şekilde dağıtılıyor. Gözle görülür bir mücadele de yok. Ekonomik nedenler de burada etkili. Ekonomik sorunları olan ve psikolojik sorunlar yaşayan gençler bazen bundan dolayı yönelebiliyor.”
Eylem ve etkinlik yasağı uyuşturucuyla mücadeleye engel mi?
Atabay konuyla ilgili şube başkanlığını yürüttüğü Eğitim Sen’in faaliyetlerini de şöyle anlattı:
“Çocuk hakları için bir komisyon kurduk. Platforma çevirmeye çalışıyoruz kentteki kurumlarla beraber. Bunun için izinlerin alınması gerekiyor ama Van’da 6 yıla yakın süredir eylem ve etkinlik yasakları var bu yüzden sokaklara inemiyoruz.”
Atabay, köylerde de kullanımın artmış olabileceğini ancak bu konuda veri olmadığı belirterek, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Devletin bunu bir sorun olarak görmesi lazım. Sivil kurumların da çalışma yürütmesi lazım. Sokaklarda evlerde bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı ailelere dönük. Toplumsal olarak mücadele edilmesi lazım. Halkın farkına varması lazım. Elimizde verilerin olduğu bir rapor yok. Çünkü ulaşılabilir değil. İstatistik tutmak için madde kullananların tedavi gibi bir sürece dâhil olması lazım. Buradaki istatistikleri almak için ilgili kurumlara başvuru yapıyorsun ama ellerindeki raporu paylaşma taraftarı olmuyorlar. Bir ortaklaşma yok maalesef. AMATEM (Alkol ve Madde Tedavi Merkezi) veya ÇEMATEM (Çocuk Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi) gibi kurumlara gidenler var. Ama bunların katbekat fazla bir kullanma sayısı var; bunlar bilinmiyor. Bunu saptamak için tüm kurumların ve toplumun ortaklaştığı bir sistem olmalı.”