FADİME ÖZMEN – Şanlıurfa
Pamuk üreticisi 1 kg pamuğu 15 liraya mal ederken, 11 liraya satmak zorunda kaldı. Üretici borçarını ödemek için mahsülünü zararına satıyor.
Ağustos 2015’te 100,21 olan tarımsal girdi endeksi, Ağustos 2022’de 518,51’e kadar çıktı. Bu sayılar, tarımsal girdi maliyetlerinin yedi yıl içinde beş kattan fazla arttığını gösteriyor. Çiftçi önceki yıla göre mazot, gübre, tohum, ekipman gibi girdilerdeki yüzde 100 ile yüzde 300 arasında değişen oranlarla ortaya çıkan artışlar nedeniyle pamuğu maliyetlerin altında satabiliyor. 2022 hasat dönemi öncesinde pamuğun kilogram fiyatı 25-26 lira iken hasat döneminde fiyat 14-15 liraya kadar geriledi.
Pamuğu üretici zararına satıyor
Bölgenin bir zamanlar “beyaz altın” olarak nitelendirilen pamukla tanındığını söyleyen Adıyamanlı pamuk üreticisi Şahin Atalay, geçen yıl pamuk fiyatlarının artması nedeniyle pamuk ekiminin bu yıl arttığını dile getirerek şunları kaydetti: “Pamuk fiyatlarına ne oldu anlayamadık. Geçen yıldan beri herşey neredeyse 4-5 kat artarken pamuk fiyatları yarı yarıya indi. Bu girdiler karşısında kâr etmeyi bırakın ürettiğimiz pamuğun borcunu dahi ödeyemez hale geldik. Bu yıl balya bazında pamuk fiyatlarında 36-38 liralardan bahsediliyor, bu da pamuk üreticisi için kilo başına 14-15 lira demek. Bu fiyatlar karşısında bizim yapabileceğimiz hiçbir şey kalmadı. Biz her yıl bu şekilde zarar edeceksek bir daha üretim yapmayalım. Bizim tek gelir kaynağımız çiftçilik olduğu için bizlere destek sağlanmalı. Her yıl çiftçiye destek müjdesi veriliyor ama gerçek ortada. Çiftçi üretim yapamaz noktaya geldi. Bir an önce önlem alınmazsa önce biz kaybederiz sonra Türkiye kaybeder.”
Üretimin devam edebilmesi için pamuk fiyatı 25 lira olmalı
Bir daha pamuk ekmeyeceğini söyleyen bir başka Adıyamanlı pamuk üreticisi Osman Karademir de, “Pamuk diğer tarım ürünlerine göre çok daha masraflı. Hele ki geçen senenden beri mazot, gübre, ilaç, elektrik fiyatları yüzde 200-300 artmışken üretim çok daha masraflı hale geldi. Daha önce hiçbir zaman böyle bir maliyetle karşı karşıya gelmedik. Kar etmesek de zarar da etmiyorduk. Ama enflasyon karşısında pamuk fiyatlarınında birden yarı yarıya düşmesi bizi resmen bitirdi. Pamuk ekeceğim de para kazanacağım diye elimden geleni yapıyorum. Bir torba gübre 750 lira. Pamuk fiyatı için 14-15 lira yeter mi hiç, 25 lira olması lazım. Hükümetten destek istiyoruz” dedi.
Yeterli destek verilmiyor
Türkiye, dünyanın önemli tekstil ve konfeksiyon ihracatçısı ülkelerinden birisi. Bu konudaki başarısını pamuk üreticisi olmasına borçlu diyen Ekonomi Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Geçen yıl pamuk fiyatlarının hem dünyada hem de Türkiye’de artması ile beraber çiftçi para kazanabileceğini düşünerek pamuk üretimini arttırdı. Geçen sezon başında hasattan önce kütlü pamuk fiyatı kilo başına 9-10 liradan alınmaya başlandı. Ardından 27 – 28 liraya kadar çıktı. Daha sonra tekstildeki daralma ile beraber pamuk fiyatları da geriledi” dedi.
Pamuk üretiminin arttığunı belirten Yıldırım, “Bu üretimin sürdürülebilir olması lazım. Bunun için de fiyat ve destekleme primi çok önemli. 2021 yılında prim olarak kütlü pamukta kiloda 1 lira 10 kuruş ödendi. Bu desteleme miktarı yeterli olmadı. Çiftçiler artan maliyetlerin ve üretimin sürdürülebilir olması için bu yıl primin en az 2-3 lira olması gerekiyor” ifadelerini kullandı.