CEVAT BARAN ÇAYDAŞ – Zonguldak
Zonguldak’ta esnaf, ekonomik krizin 2024’te aşılmasını bekliyor ancak umutlu değil. Buna karşılık en büyük zorluğun 2023’te çekildiğini ve ekonominin artık daha iyiye gideceğini düşünenler de var.
“ESKİSİ GİBİ SİFTAH YAPAMIYORUZ”
43 yıldır Zonguldak’ta mefruşat dükkanı işleten Halil Tümer, mevcut ekonomik koşullarda eskisi gibi kâr edemediğini belirterek, şunları söyledi:
“Bu seneki kazancım geçen yıla nazaran daha düşük oldu. Mesela işte bugün sadece bir müşterim geldi perde taksitini ödemek için 150 lira verdi, gitti. Artık eskisi gibi siftah yapamıyoruz. Ekonomi kötü maalesef… Enflasyon ve vergilerin düşmesi gerekir. Düşsün ki tezgahta kalan malları satabilelim.”
Halil Tümer
2024 yılından bir beklenti ve umudunun olmadığını ifade eden Tümer, “Önümüzdeki sene enflasyon oranını ‘düşüreceğiz’ diyorlardı, bakalım göreceğiz.” diyerek yetkililerin umut aşılamaya çalışmasına kuşkuyla yaklaştı.
Türk Lirası’nın döviz kuru karşısında değer kaybetmesinin birçok sektör gibi kendi satışlarını da olumsuz etkilediğini anlatan yapı market dükkanı işletmecisi Hakan Azman da, “Bu sene şöyle geçti: müşterim benden kalebodur istiyor, ‘şu kadar şöyle istiyorum’ diyor, ben de ‘tamam, 120 lira tuttu’ diyorum misal veriyorum, aradan 5-10 gün filan geçiyor müşterim malzemeleri temin edip ödeme yapmak istiyor, 160-180 lira arası fiyat veriyorum. Bu sefer müşterim de haklı olarak, ‘sen bana kalebodurlar için geçen 120 liraya olur demedin mi?’ diye soruyor. Müşteriyle ters düşüyoruz, mahcup oluyoruz. Ben ne yapabilirim ki bu durumda? Bana toptan gelen malın fiyatı sabit gelmiyor ki, her hafta yükselebiliyor. Hiçbir malın fiyatı sabit kalmıyor enflasyondan dolayı. Sonuçta biz de esnafız kar etmek zorundayız.” ifadelerini kullandı.
Hakan Azman
Azman, her şeye rağmen 2024 yılından umutlu olduğunu ve ekonomik şartların düzelmesini temenni ettiğini de sözlerine ekledi.
KİRALAR, VERGİLER GEÇİMLERİNİ ZORLUYOR
Muhammet Sağlam
23 yıldır Zonguldak’ta kırtasiye dükkanı işleten, emekli öğretmen Muhammet Sağlam da, geçen sene ile bu seneyi şu cümlelerle mukayese etti:
“2023 yılı gerçekten çok zor geçti bizim için. Çünkü 2022’deki fiyat değerlerine baktığımız zaman 2023’teki artışlar nereden baksanız yüzde 400 dolayında oldu. Biz satış açısından müşterimize yansıtamadık. Kendi kâr marjlarımızı yüzde 5’lere, 10’lara düşürerek tolere etmeye çalıştık. Ancak kira, vergi, sigorta giderlerimiz bizi bir hayli zorladı. Malum ülkemizde enerji fiyatları çok yükseldi. Buna bağlı olarak enflasyon da yükseldi. Özetle 2023’ün 2022’ye göre üç, dört misli zor geçtiğini söyleyebilirim.”
2024’ten esnaf olarak umutlu olmak istediğini, ancak mümkün görmediğini söyleyen Sağlam, “2024’ün bizim için daha da zor olacağını tahmin ediyorum” dedi.
Ersan Alkan
Kafeterya işletmecisi Ersan Alkan ise şunları kaydetti:
“2023 yılı bizim için durgun geçti. Politik olarak da durgun, iş olarak da durgun. Zonguldak’ın merkez ilçesinin 100 bin dolayında nüfusu var. Daha çok kamu personeli ağırlıkta yaşıyor. Kiraların, vergilerin yüksek olması tabii ki bize gelen müşterilerimizin cebini etkiliyor ve dolayısıyla bu durum bizi de etkiliyor. Asgari ücretin de yüksek olması bizi kazanç anlamında etkiledi diyebilirim. Mesela biz personel işten çıkarmak zorunda kaldık. Üç kişi çalışıyorken, iki kişi dükkanı çalıştırmak zorunda kaldık. Tabii ki bu durumun enflasyondan kaynaklandığını söylememiz mümkün.
“2024’ten umudumuz var. Şöyle ki, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) işçi alımları olsun, farklı şehirlerden memur ve üniversite öğrencilerinin Zonguldak’a gelme potansiyeli olsun bizi ümitlendiriyor. Tabii ki, enflasyon, kiralar ve vergiler esnaf olarak bizim belimizi büküyor, ama yine de ümitliyiz. 2024’ün 2023 gibi olmamasını temenni ederiz.”