ESMER DEĞİRMEN – Manisa
Manisa’da Ağustos ayında kesimine başlanan üzümlerle ilgili rakamlar çiftçiyi mutsuz etti. Geçen yıl 9 numara üzüm fiyatı TMO tarafından basın bülteni ile 13 lira olarak açıklandı. Bu yıl ise ilk defa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 27 lira olarak açıklandı. Fiyat, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanacağı için üreticilerin beklentisi fazlaydı, fakat açıklanan rakam beklentilerin altında kaldı. Kuru üzümde fiyat artışı ise yüzde 108 oldu. Üzüm üreticilerinin maliyetleri mazota, tarım ilaçlarına ve işçi ücretlerine gelen zamlarla yaklaşık 4-5 katına çıktı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Ağustos’ta Manisa Cumhuriyet Meydanı’nda toplu açılış töreninde üzüm alım fiyatını 27 TL olarak açıklamıştı. Fakat çoğu üzüm işletmesi bu fiyattan kuru üzüm almadı.
Fiyatlar daha düşük
Fiyatlar 20-24 lira arasında değişiyor, hatta her geçen gün daha da düşüyor. Yağışlı havaların zarar verdiği kuru üzümler rekoltesi düştüğü için 13-14 lira civarında satıldı. TMO ise randevu sistemiyle üreticilerden kuru üzüm almaya başladı ve ilk olarak 20 lira civarında bir fiyatla alım yaptı.
Manisa’nın Yunusemre ilçesinde yaşayan Süleyman Kaplan (75), yaklaşık 50 yıldır üzüm üreticiliği yapıyor. Bu yıl kestiği üzümlerini henüz satmadığını söyleyen Kaplan, ”Senelerdir budağına, ilacına, gübresine tek başıma çalışıp, tek başıma yetiştirdiğim 13 dönümlük üzüm bağımdan bu yıl 6-7 ton aldığım kuru üzümümü henüz satmadım. Satmak için geçen yılki tüccarımla konuştum, üzümden numune gösterdim ve üzümümü 20 TL’den alacağını söyledi. Fakat benim üzümü 20 TL’den satmam demek, ciddi anlamda yıl boyunca yaptığım masrafların maliyetini bile karşılayamam demek. O yüzden şu an satmadım bekletiyorum” dedi.
Beklediği ücretin altında fiyatlarla karşılayan birçok çiftçi hala üzümlerini satmış değil. Bir üretici de Manisa’nın Gölmarmara ilçesinin Tiyenli köyünden Kamil İskeç (24). Ailesiyle birlikte 18 yıldır üzüm üreticiliği yapan İskeç de Süleyman Kaplan gibi, daha iyi bir fiyata satabilmek ümidiyle üzümlerini bekletiyor. İskeç, ”Bu yıl üzümden elde edilen verim az, aynı zamanda üzümün de kalitesi bozulduğu için fiyatlardaki artış beklediğimiz gibi olmadı” dedi.
Manisa’nın bazı kesimlerinde yağışlı havalardan dolayı üzümler zarar gördü. Onlarca çiftçinin tonlarca üzümünü sel suları götürürken, kurtarılan üzümlerde renk ve rekolte kaybı yaşandı. Bu nedenle fiyatta ekstra bir düşüş yaşandı. Üzümlerinin yağmura yakalanmadığını dile getiren Süleyman Kaplan ”En çok o çiftçilerin sesi duyulması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü üreticilerin kendi gücüyle bu afetin olumsuz etkilerinin altından kalkması mümkün değil. Afet gören üzümlerin, 6 TL’den başlayıp 10 TL’ye kadar alınacağını söyleyenler var. Bu gelecek yıl herkesin bağının köklemesine sebep olacak kadar ciddi bir sorundur. Başta Tarım Kredi Kooperatifleri olmak üzere bankalardaki üreticinin ziraat kredilerinin faizlerinin silinmesi, anaparanın da birkaç yıla bölünmesi gerekir. ” dedi.
Manisa’nın Gölmarmara ilçesinde bir dersanede öğretmenlik yapan, aynı zamanda üzüm üretimi ile uğraşan Barış Özcan, bağcılığın tek geçim kaynağı olmadığını, ayrıca öğretmenlik yaptığını ve bu yüzden tek geçim kaynağı bağcılık olan çiftçiler kadar zorlanmadığını söyledi. Özcan, ”Mazot fiyatlarındaki artış belimizi büktü. Geçen yıl mazot 7 lirayken üzümlerimi 12 liraya sattım. Bu yıl kesime başladığımda mazot 26-27 liraya kadar çıktı. Üzümlerimi 22 liraya sattım. Geçen yıl çuvalını 115 liraya aldığım gübre, bu yıl kış aylarında 600 liraya yükseldi ve bu yüzden toprak altı gübre vermek yerine damlama yoluyla tarlamı ilaçladım. Daha ekonomik olması ve daha fazla verim alabilmek için. Kışın bağlarıma kendim baktım sadece bağbozumunda işçi tuttum. Bir de fazladan işçi ücreti ödememek için. Maalesef bağcılık son yıllarda masrafları karşılamamaya başladı” dedi.
Fotoğraflar: Esmer Değirmen