YUSUF ÖZGÜR BÜLBÜL- Muş
2022 TÜİK verilerine göre 103 bin 683 faal dernek bulunuyor. Bu derneklerin önemli bir kısmını ise hemşeri dernekleri oluşturuyor. Bazı il ve ilçelerin metropollerde temsil edilen nüfusu yerel nüfusu çoktan geçmiş durumda. Hemşeri dernekleri, yoksul öğrencilere burs vermekten temsil ettikleri kentin kulübünün maçlarına ücretsiz bilet dağıtmaya kadar birçok işlev üstleniyor. Bir hemşeri derneği yöneticisinin dediği gibi “kamunun eksik kaldığı alanlarda” aktif rol oynayan derneklerden Muş Dernekler Federasyonu (MUŞ-DER-FED), Varto İlçesi ve Civar Köyleri Kültür ve Dayanışma Derneği (VARDER), Sivas Kültür Dayanışma Yardımlaşma ve Eğitim Derneği (SİDAD) ve İstanbul Anadolu Köy Dernekleri Federasyonu’nun (İ-ANAKDEF) başkanlarıyla konuştuk.
Muş Dernekler Federasyonu (MUŞ-DER-FED) Başkanı Hakim Tokmak, metropollerde memleket derneklerinin yerel kültürün korunması ve hemşerilerin sorunlarının çözümü için önemli olduğunu söyledi. Başkan Tokmak, pandemi sürecinde hemşeri derneklerinin önemli olduğunu ifade etti. Özellikle işsiz kalan kişilerin temel ihtiyaçlarının giderilmesi için hemşeri sivil toplum kuruluşlarının büyük çaba harcadığını dile getiren Tokmak, kültürün korunması ve yaşatılması için bu derneklere üye olunması ve sahip çıkılması çağrısı yaptı.
SİDAD Başkanı: Öğrencilere burs, maçlara ücretsiz bilet veriyoruz
Sivas Kültür Dayanışma Yardımlaşma ve Eğitim Derneği (SİDAD) Başkanı Dursun Yüksek, derneklerinin asıl amaçlarının tüm hemşerilerini bir arada tutmak ve yerel kültürü yaşatmak olduğunu ifade etti. Yüksek, “İnancımızı, kültürümüzü büyük şehirlerde bir arada yaşatmak için derneğimiz piknik, ziyaret ve gezi gibi etkinlikler düzenlemektedir. Aynı zamanda maddi durumu kötü olan hemşerilerimize destek olmakta, özellikle üniversite okuyan öğrencilere sponsor eşliğinde destek sağlamakta, ilimizin takımı olan Sivasspor’a destek olmaktadır. Şampiyonluk maçımızda 270 hemşerimizin ücretsiz biletlerini vererek desteğe götürdük. 2 Temmuz 1993 Sivas’ta yaşanan olaylarda hayatını kaybeden ozanlar için her yıl anma etkinliğine katılım sağladık. Bu tür toplumsal olaylara dernek olarak katılmaya da devam edeceğiz. İstanbul’dan memleketimize de turlar düzenleyerek memleketimizi de tanıtıyoruz” dedi.
VARDER Başkanı: Kamunun yetersiz kaldığı alanlarda aktif rol oynuyoruz
Varto İlçesi ve Civar Köyleri Kültür ve Dayanışma Derneği (VARDER) Başkanı Veysel Güneş, Varto’nun farklı etnik, inanç ve mezhep gruplarının bir arada güvenle yaşadığı bir yer olduğunu dile getirerek, “İlçemizin çevre il ve ilçelere göre eğitim seviyesi yüksektir. Nüfusunun büyük bir kısmı Sünni Şafi Kürtlerden, diğer büyük kısmı ise Alevi Kürtlerden oluşmaktadır. Geri kalan nüfus, maalesef günümüzde sayıları pek bir azalmış olsa da Ermeni, Çerkez ve Çeçenlerden oluşmaktadır. Varto nüfusunun çoğunluğu iç ve dış göçlerle ilçe dışında yaşamaktadır. İç göç olarak, başta İstanbul, İzmir, Ankara, Mersin, Adana, Bursa gibi büyük şehirlere ve Türkiye’nin muhtelif yerlerine göç etmişlerdir. Dış göç için ise ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerini tercih etmişlerdir. Göçlerle giden insanlar, fırsat buldukça yaz aylarında Varto’ya döner ve birkaç aylarını Varto’da geçirmeye çalışırlar. Varto dışında yaşam sürdüren Vartolular, bulundukları şehir ve kasabalarda farklı dernekler kurarak Varto ile bağlarını sürdürmeye çalışmaktadır. Bu dernekler Eğitim, Kültür ve Dayanışma adı altında yapılmaktadır. Bu şekilde kuşaklar ve kültürler arasında köprü vazifesi kurarak gelecek nesillere kültür kodlarını aktarmaya çalışmaktadır. Toplumsal gelişim sürecinde dernekler, azımsanmayacak kadar büyük işlevlere sahiptir. Dernekler temelde sosyal dayanışma amacıyla kurulmakla beraber kamunun yetersiz kaldığı hemen her alanda aktif olarak faaliyet göstermektedirler. Bu faaliyetlerin başlıcaları eğitim, fakir üyelerin tedavisi, işsizlere iş, koruma ve kollama, spor, folklor gibi faaliyetlerdir. Yine dernekler cenaze ve düğün gibi dayanışma gerektiren durumlarda da bir dizi işlev üstlenmektedirler. Günümüzde üyelerinin sorunlarını çözme noktasında çok başarılı dernek ve dernek yöneticilerine tanık olunduğu da bir gerçektir” şeklinde konuştu.
İ-ANAKDEF Başkanı: Anlaşmazlıkları çözüyoruz
İstanbul Anadolu Köy Dernekleri Federasyonu (İ-ANAKDEF) Başkanı Ercan Doğan federasyon olarak 10-15 sivil toplum kuruluşuna hitap ettiklerini ve merkezlerinin Avcılar’da olduğunu söyledi. Doğan, taziye, düğün gibi durumlarda birlik, beraberlik, yardımlaşma ve dayanışma amacıyla üyelerinin yanında olduklarını paylaştı. Doğan, özellikle anlaşmazlıkların çözümü, toplumu bir arada tutmak için akrabalık bağlarının geliştirilmesi, piknik, şölen gibi yerel kültürü yaşatma adına birçok faaliyette bulunduklarını da sözlerine ekledi.