BERİL ÇANAKÇI – İstanbul
Kurdaki artış sebebi ile başlayan ilaç krizi büyüyerek devam ediyor. Bulunamayan ilaçlar karşısında hastalar da eczacılar da zor durumda. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise mevsim gereği hastalıkların artmasıyla eksiklik yaşandığını belirterek, tüketimi fazla olan ilaçlarda üretimin artırılarak piyasaya verileceğini açıkladı.
Kurdaki yüksek artıştan sonra ortaya çıkan ilaç krizi büyüyerek devam ediyor. Antibiyotikler, ateş düşürücüler, tansiyon hapları gibi birçok ilaç eczanelerde bulunamıyor. Bu durumdan elinde reçetesiyle eczanelere gelen vatandaşlar kadar eczacılar da etkileniyor. İlaç krizinde son durumu Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nden Eczacı Cem Kılınç ile konuştuk.
‘İlaçlar yok değil, kâr amacıyla başka ülkelere satılıyor’
İlaç krizinin derinleşmesine ilişkin yorum yapan Kılınç, fiyatların belirlendiği sabit Euro kuruna dikkat çekerek, sabitleme politikasının nelere yol açtığını şöyle anlattı: “İlaçta belirlenen Euro kuru ile Euro’nun gerçek değeri arasındaki fark nedeniyle ilaç firmaları yeterince kâr edemedikleri gerekçesiyle halktan ilaçlarını kaçırırken, Türk lirasının Euro karşısında değer kaybetmesine neden olan politikaları uygulayanların ilaçta bu değersizleşmeyi kabul etmeyerek halkın ilaçsız kalmasını umursamaması meselenin özü.”
Aralık ayında Gürcistan Başbakanı Garibaşvili, ülkesinin ilaç pazarını Türkiye’den getirilen ilaçlara açtıklarına dikkat çekerek “Türkiye pazarının (Gürcistan’a) açılmasının ardından ilaç fiyatlarını yüzde 60 ila 80 oranında, önemli ölçüde düşürmeyi başardık” demişti. Söz konusu açıklamaya da dikkat çeken Kılıç, “Kendi halkımıza sunulmayan bu ilaçlar yok değil, kâr amacıyla başka ülkelere satılıyor” diyerek, ilaçların kâr edilemediği gerekçesi ile piyasaya sunulmadığını dile getirdi.
Son olarak Gazeteci Seyhan Avşar, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’yı etiketleyerek bebeğine zatürre tanısının konduğunu, ancak tedavisi için alınması gereken iğneleri birçok eczane gezmesine rağmen bulamadığını Twitter üzerinden duyurdu.
Tweet’in ardından, Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nin girişimleri ile aranan ilaçların bulunması üzerine Avşar bir mesaj yayımlayarak herkese teşekkür etti.
Eczanelerin temin etmekte zorluk çektiği ilaçların başında antibiyotikler, çocuklar için ateş düşürücü şuruplar ve birçok kanser ilacı geliyor. Her geçen gün değişiklik gösteren bu liste halk sağlığı açısından bir tehdit oluşturmaya devam ediyor.
Daha çok ithal ilaçlarda sıkıntı yaşandığını belirten Kılınç, bu ilaçların muadillerinin olmamasının hastaları büyük sıkıntıya düşürdüğünü ifade etti ve sözlerine şöyle devam etti: “Ama yerli ilaçlar da çok farklı değil. Uzunca süredir çocuklarınki başta olmak üzere birçok antibiyotiğe ulaşamıyoruz. Soğuk algınlığı ilaçlarından, öksürük ve ateş düşürücü şuruplara, tansiyon ilaçlarından Parkinson ilaçlarına, migren ilaçlarından, doğum kontrol ilaçlarına, göz damlalarından kanser ilaçlarına değişiklik gösterebiliyor.”
Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanı Koca kabine toplantısının ardından ilaç krizine ilişkin sorulara yanıt verdi. Bazı ilaçların bulunamamasına ilişkin iddialara “Mevsimsel olarak hastalık sayısındaki artışa bağlı olarak, dünyada da olduğu gibi bizde de zaman zaman eksiklik yaşandı.” diyen Koca, ilaç üretiminin artırılacağını ifade etti ve durumu şöyle özetledi: “Önümüzdeki haftalarda, eksikliği yer yer hissedilen antibiyotikler, çocuk şurupları dahil olmak üzere tüketimi fazla olan ilaçların önemli oranda üretimi artırılarak piyasaya verilecek. Yakından takip ediyoruz“.
“Eczanelerde hasta yakını şiddeti artıyor, hastalar politikacılara küfrederek çıkıyor“
Aradığı ilaçları bulamayan vatandaşlar kadar onların karşısında çaresiz kalan eczacılar da zor bir süreçten geçiyor. Her gün gelen zamlarla artan kira, elektrik, ısınma maliyetlerinin karşısında sıkıntı çeken eczacılar, şimdi de müşterileriyle karşı karşıya kalıyorlar. Eczacıların yaşadığı sıkıntılara ve ilaç krizine ilişkin açıklama yapan Türk Eczacıları Birliği Başkanı Arman Üney, eczacıların tükenme noktasına geldiğini şöyle ifade etti: “Ekonomik anlamda iflasın eşiğinde olan eczacılarımız, artan ilaç yokluklarının da etkisiyle tamamen tükenme noktasına geldi. Her üç ilaçtan birinin bulunamadığı bir ortamda eczacıların mevcut ekonomik sorunlarının üzerine bir de şiddet olayları eklenmiştir”.
Eczacı Cem Kılınç ise ekonomik sıkıntılardan öte, vatandaşların ilaçlarına ulaşamamasının canlarını yaktığını ve bu durumun travmatik bir hal aldığınıysa şöyle anlattı: “Düşünsenize bir kentte nöbetçi eczacısınız ve ateşler içinde hasta çocuğu kucağında bir anne giriyor eczanenize, reçetesini uzatıyor. Ancak siz ‘Çocuğunuzu iyileştirecek ilaç maalesef ne bizde ne başka eczanede var’ demek zorunda kalıyorsunuz… Bu başlı başına mesleki ve insani bir travma bence.” Öte yandan, sağlıkta şiddet haberlerinin gündemden düşmediği bu günlerde ilaç krizi sebebi ile eczanelerin de hedef haline geldiğini belirten Kılınç, vatandaşın öfkesi ile sık sık karşılaştıklarını ifade etti: “Öfkenin en pirüpak haliyle karşılaşıyoruz. Bazen olması gereken yere akıyor bazen de bize maalesef. Birçok eczanede hasta yakını şiddeti vakaları yaşandı, yaşanmaya devam ediyor bulunamayan ilaçlar yüzünden. Hastalar politikacılara küfrederek çıkıyor eczanelerden.”
Tıbbi cihaz ruhsatı alan firmalar halk sağlığını tehdit ediyor
Son olarak, Birgün’den Sibel Bahçetepe’nin haberinde ‘tıbbi cihaz ruhsatı’ alan bazı firmaların ürettiği ilaçların toplum sağlığını kötü etkilediği iddiası tartışma yarattı. Habere göre, tıbbi cihaz ruhsatı alan ürünler ilaç statüsünden çıkarak reklam yasağını delebiliyorlar. Ayrıca fiyat artışlarında kamudan bağımsız hale geçebiliyor ve internet dahil her alanda rahatlıkla satış yapabiliyorlar. Bu şirketler tarafından üretilen burun spreyleri (okyanus suları), göz damlaları, diz içi eklem enjeksiyonları ve zayıflama hapları gibi bazı ürünler klinik aşamalardan geçirilmeden piyasaya sunuluyor.Konuya ilişkin yorum yapan Kılınç, “Kontrol dışına çıkarak, engele takılmadan kâr marjını arttırma girişimleri bunlar. Üzülerek söylemek isterim ki bu da birçok başlıkta olduğu gibi bilinçli olarak göz yumulan bir alan, yeni bir pazar, yeni bir rant alanı.” diyerek bu tarz kâr odaklı denetimsiz girişimlerin halk sağlığını tehdit ettiğini ifade etti.