AZAT ÖZKAHRAMAN – Muş
Döviz kuruna bağlı olarak artan tarımsal üretimdeki girdi maliyetleri ile baş edemeyen Muş’taki çoğu çiftçi, bu seneki sezonu zararla kapattığını ifade etti.
Geçtiğimiz yıllara oranla hemen her kalemde meydana gelen fiyat artışları, en fazla üretici konumundaki çiftçiyi etkiledi. Özellikle gübre fiyatlarının artması, çiftçinin toprak için yeterli gübreyi alamamasına, buna bağlı olarak da istediği verimi elde edememesine neden oldu. Gelecek sene de üretim maliyetlerindeki fiyat artışları bu hızla devam ederse, üretimden vazgeçip toprağını boş bırakmayı düşünen çok kişinin olduğunu ifade eden çiftçiler, bu maliyetlerin ya düşürülmesi ya da sübvanse edilmesi gerektiğine dikkat çektiler.
“Gelecek sene tarlayı boş bırakmayı düşünüyorum”
Gübre, tohum, mazot başta olmak üzere, tarım girdilerinin önceki yıla oranla yüzde 250 ile 400 arasında artmasına rağmen, üretilen malın fiyatının o kadar artmadığına dikkat çeken Muşlu çiftçiler, sezonu zararla kapattıklarını ifade ettiler. Her sene ektiği tarlaları bu sene de ektiğini aktaran, Muş Malazgirt’te çiftçilik yapan Bayram Yıldız, bu sene kâr edemediklerinin altını çizerek, “Her sene kâr ettiğim toprağımdan bu sene kâr edemedim, çünkü yeteri kadar gübre atamadım tarlaya. Gübre fiyatları çok artınca alamadık, oradan kısınca da istediğimiz verimi alamadık. Bir senemi boşuna vermişim diye düşünüyorum şu anda. Çünkü buralarda iş güç durumu sıkıntılı, tek geçim kaynağımız tarlalardan gelecek buğday, arpa ama o da olmayınca bayağı zorlu bir süreç geçiriyoruz diyebilirim. İnşallah gelecek sene fiyatlar düşer de, bizler de kaldığımız yerden devam ederiz. Bu şekilde devam ederse gelecek sene tarlayı boş bırakmayı düşünüyorum” dedi.
“Tarlaları az olan küçük çiftçi tümden zarar etti”
Tarlalarının sulak alan olmadığını, sadece buğday, arpa, nohut benzeri şeyler ektiğini aktaran, Muş Merkez’de çiftçilik yapan Lokman Tektimur da bu seneki sezonu zararla kapatanlardan. Mazot, gübre ve ilaç fiyatlarından dert yanan Tektimur, “Her şeyin fiyatı arttı, buna bağlı olarak buğday ve arpanın da fiyatı arttı. Ama gel gör ki tarlayı gübreleyemedik, ilaç hakkını veremedik, hal böyle olunca da istediğimiz verimi elde edemedik. Büyük tarlaları olanlar sürümden kazandı diyebilirim. Ama bizim gibi çok fazla bir şey ekemeyen, tarlaları az olan küçük çiftçi tümden zarar etti. Mesela ben bu sene tarlamı tek başıma ekemediğim için bizim bir akrabayla ortak ektik, masrafları bölmemize rağmen hiçbir şekilde kâr edemedik. Yani tarlayı ekmemiş olsaydık daha kârlı olacaktık” ifadelerini kullandı.
“Bu sene de böyle oldu“
Girdi maliyetlerinden dert yanıp zarar ettiğini dile getiren sadece arpa, buğday ekenler değil. Her sene kavun, karpuz ekerek geçimini sağladığını ifade eden, Muş Malazgirt’te çiftçilik yapan Mehmet Toprak da tohumlardan mazot fiyatına kadar, her şeyin pahalı olduğunu dile getirerek içinde bulundukları durumun güçlüğünü şu sözlerle dile getirdi: “Geçtiğimiz yıllarla bu seneyi kıyasladığımızda arada uçurum kadar büyük bir farkın olduğunu görüyoruz. Kavun, karpuz ekip sattığınız zaman, satış aşamasına gelene kadar, çok fazla bakım isteyen zorlu bir iş; bu nedenle sürekli ilgilenmeniz lazım. Çapasından tutun sulamasına, pazar aşamasına kadar her şey para üzerinden dönüyor. Mazot fiyatları ortada, ilaç ve tohum fiyatları belli. Hal böyle olunca kâr edemedik, biz de bu sezonu zararla kapatanlardan olacağız. Bu sene çok fazla ekim yapılmış, manavlar gidip dışarıdan getiriyor, bizim halkımız onlardan aldıkları zaman pazarlık yapmıyorlar ama bizden aldıkları zaman, sanki biz dere kenarından topluyormuşuz gibi pazarlık yapıp en alt fiyattan alıyorlar bizden. Üstüne bu da olunca daha da zarar ediyoruz.”
“Bu sene işler umduğumuz gibi gitmedi”
Muş Malazgirt’te, bahçesinde ektiği sebzelerle geçimini sağlayan Özgür Uçak ise, tohum ve ilaç fiyatlarından dert yandı. Gücü yetmediği için çok az bir alanda ekim yaptığını ifade eden Uçak, bu sene ekim alanını daralttığını söyleyerek, bunun nedenlerini şöyle sıraladı: “Her sene geçimimi sağlayacak kadar ekim yapıyordum ama bu sene tohum fiyatları, üstüne bir de ilaç fiyatları gelince çok bir şey yapamadım. Normalde bahçemde ektiğim sebzeleri satar, kışlık ihtiyaçlarımı giderirdim. Ama bu sene işler umduğumuz gibi gitmedi. Maalesef küçük bir alanda ekim yaptım. Durum böyle olunca kazanamadık herhangi bir şey.”
